Người ta vẫn thường hay nhắc đến Hà Nội bằng câu nói: “Hà Nội mùa thu, hoa sữa phơi sương, xanh màu cốm mới…” Không biết từ bao giờ, cốm đã trở thành một thức quà, một thứ đặc sản không thể thiếu khi nhớ về mảnh đất thủ đô nghìn năm văn hiến. Mùa thu Hà Nội sẽ không còn đúng nghĩa là mùa thu nữa nếu thiếu đi sắc xanh tươi mát, mùi hương nồng nàn cùng sự dẻo thơm khó cưỡng của cốm Hà Nội.
Trải qua suốt bao năm thăng trầm lịch sử, cốm Hà Nội vẫn tồn tại, sống mãi trong lòng người dân thủ đô như là một giá trị văn hóa đặc biệt không thể thiếu, một món ăn gắn liền với không biết bao nhiêu thế hệ người dân nơi đây. Ngay sau đây, hãy cùng Thủ Đô Hà Nội tìm hiểu sâu hơn về những nét cuốn hút của thức quà đặc biệt này nhé.
- Cốm hà nội
Cốm làng Vòng – món ăn truyền thống lâu đời của người Hà Nội
Nép mình giữa chốn thành thị phồn hoa, làng Vòng bao đời nay vẫn giữ cho mình một nét văn hóa truyền thống lâu đời, nổi tiếng khắp bốn phương, đó là nghề làm cốm. Cốm có thể có ở nhiều nơi nhưng duy nhất chỉ có cốm làng Vòng mới là thức quà đặc biệt nhất, được đánh giá cao nhất. Có lẽ cũng bởi vì những công đoạn công phu, cách chế biến đầy riêng biệt ở nơi đây mà những hạt cốm luôn dẻo thơm, ngọt vị, lên sắc, đi vào tâm hồn của không biết bao nhiêu thế hệ con người Hà Nội nói riêng và con người Việt Nam nói chung.
Lịch sử cốm làng Vòng Hà Nội
Cốm làng Vòng tồn tại không biết từ bao giờ, chỉ biết rằng vào một mùa thu cách đây hàng nghìn năm, trời mưa to triền miên làm vỡ đê điều, ngập hết ruộng đồng. Vì tiếc lúa nên người làng Vòng đem những cây lúa còn non về rang khô làm thức ăn qua mùa lũ. Không ngờ lúa non rang lên lại vô cùng thơm ngon, tạo nên một hương vị riêng vô cùng hấp dẫn. Cốm làng Vòng dần dần ngày được càng nhiều người yêu thích rồi trở thành đặc sản quý để tiến vua dưới triều Lý, sau cùng trở thành một món ăn tao nhã, nổi tiếng của con người Tràng An.
Cách chế biến cốm làng Vòng
Cốm làng Vòng là loại cốm được làm từ những bông lúa nếp vàng còn non, nhưng không được non quá vì cốm sẽ bị nát cũng như không được chín quá cốm sẽ cứng và mất đi độ mềm dẻo.
Để có được những hạt cốm xanh non, dẻo thơm là cả một công đoạn chế biến đầy công phu và tỉ mỉ. Sau khi lựa chọn được những hạt cốm tốt nhất, người ta sẽ đem những hạt lúa này đun trên chảo nóng với lửa vừa phải nấu cho đến khi vỏ trấu vừa tróc, hạt cốm vừa nở chín mềm. Sau khi rang qua trên lửa và để nguội một thời gian, cốm sẽ được giã mềm, dẻo dính.
Cốm được bọc trong một lớp lá ráy để không bị khô và được bọc ngoài một lớp lá sen tươi. Điều làm nên nét quyến rũ của hạt cốm đó chính là hương vị của cốm non xanh cùng mùi hương dịu nhẹ của lá sen thoang thoảng, như mang cả hồn thu vào trong trái tim mỗi người.
Cách thưởng thức cốm
Mùa cốm ngon nhất thường từ tháng 7 đến tháng 10, lúc tiết trời đang dần vào thu. Có người thích ăn cốm vào đầu mùa vụ vì lúc đấy cốm mới thơm mùi sữa lúa và dẻo mịn, tươi ngon, nhưng cũng có người thích ăn cốm vào cuối mùa vụ vì lúc này hạt cốm dày hơn, mẩy hơn và bùi hơn vì đã chín được đôi phần.
Cốm không phải là thức ăn dành cho người vội vã. Người ta chỉ có thể cảm nhận được hết hương vị của cốm khi thong thả thưởng thức cốm cùng một tách trà ấm. Khi ăn cũng phải nếm từng chút một mới cảm nhận được hết vị ngọt vị thơm vị béo của cốm, không được quá vồn vã, vốc từng nắm một. Đúng như những gì nhà văn Thạch Lam từng nói: “Cốm không phải là thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ: trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc.”
Các món ngon từ cốm
Bánh cốm Hà Nội
Hẳn đây là một loại bánh quá đặc trưng, quen thuộc mà ai trong số chúng ta cũng biết tới khi nhắc về Hà Nội. Du khách khi đến với Hà Nội ai cũng đều tìm mua loại bánh này để có thể đem về làm quà tặng cho những người thân yêu.
Bánh cốm Hà Nội được làm từ những hạt cốm tươi ngon nhất, khi ăn ta có thể dễ dàng cảm nhận được mùi thơm, độ dẻo mịn cùng hương vị đặc trưng không thể tìm thấy ở đâu khác. Bánh có dạng hình vuông tượng trưng cho đất, màu xanh của cốm tượng trưng cho hương vị đồng nội, bên trong là nhân dừa đậu xanh đầy ngọt ngào như tấm lòng của người dân xứ Hà Thành gửi tặng đến những du khách ghé thăm.
Bánh cốm Hà Nội có giá cả giao động từ 6000 – 12000 đồng/ chiếc và cần lưu ý rằng những chiếc bánh này có hạn sử dụng rất ngắn chỉ từ 3 đến 5 ngày. Các bạn có thể tìm mua loại bánh này ở dọc con phố hàng Than – nơi tràn đầy những cửa hàng bánh cốm, bánh xu xê các loại gia truyền. Những thương hiệu bánh cốm nổi tiếng bậc nhất có thể kể đến đó là:
- Bánh cốm Nguyên Ninh 11 Hàng Than
- Bánh cốm An Ninh 49 Hàng Than
- Bánh cốm Bảo Minh 12 Hàng Than
- Bánh cốm Xưa Nay 60 Hàng Than
- Bánh cốm làng Vòng Bà Hoản số 36, ngõ 63 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội
Chả cốm Hà Nội
Ngoài những món ngọt ra cốm cũng có thể dùng làm món mặn. Nếu bạn đã từng nếm thử món bún đậu mắm tôm nổi tiếng của Hà Nội thì chắc hẳn sẽ biết đến hương vị chả cốm đầy đặc trưng của món ăn này. Từng hạt cốm dẻo thơm nép mình trong từng miếng chả, khi chiên lên vừa giòn tan, vừa mềm mịn khiến ai cũng phải nhớ mãi không quên. Chả cốm có thể góp mặt trong rất nhiều món ăn khác của người Hà Thành như bánh mì, bún, phở…
Chả cốm có thể được bán theo miếng, hoặc theo cân, có giá từ 150 – 240 nghìn đồng/kg. Các hàng chả cốm nổi tiếng có thể kể đến đó là:
- Chả cốm Quốc Hương 9 Hàng Bông
- Tiệm cơm Vinh Thu 14 Lý Thường Kiệt
- Chả cốm Phúc Lộc 512 Trần Khát Chân, 381 Đội Cấn
- Chả cốm làng Vòng 35, ngõ 63 Xuân Thủy, Cầu Giấy
- Chả cốm quầy 159 chợ Khương Thượng
Cốm xào Hà Nội
Đây có thể là món ăn có lẽ còn xa lạ với nhiều người nhưng nếu ăn được cốm xào vào đúng mùa cốm tươi ngon thì bạn sẽ không bao giờ có thể quên được hương vị món ăn này. Người ta có thể xào cốm bằng nhiều cách khác nhau, với cốt dừa, nước đường hoặc có thể thêm chút vani. Cốm xào ngon còn có chút vị cốt dừa nhẹ trên nền vị cốm chủ đạo. Một lạng cốm đã xào có giá vào khoảng 20 nghìn đồng.
Địa chỉ các bạn có thể tìm mua cốm xào tại Hà Nội đó là:
- Cốm xào Ninh Hương 22 Hàng Điếu
- Chè 36 phố Ngô Thì Nhậm
- Chè thập cẩm 1976 ngõ 72 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm
Cốm từ lâu đã là một giá trị văn hóa truyền thống, tinh thần không thể thiếu đối với mỗi người dân Hà Nội. Cốm Hà Nội luôn là đề tài sáng tác vô tận, là nguồn cảm hứng cho các nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ khi ngợi ca về vẻ đẹp của mảnh đất Hà Thành. Đến Hà Nội mà chưa thưởng thức được cốm Hà Nội thì chưa thể cảm nhận hết được vẻ đẹp của mảnh đất nơi đây. Hi vọng những thông tin mà chúng tôi vừa cung cấp trên đây đã giúp cho các bạn hiểu thêm về một giá trị văn hóa của thủ đô nghìn năm văn hiến. Đừng quên nếm thử món ăn này khi có dịp ghé thăm Hà Nội nhé.
